Hoe eindig je een project dat een jaar duurde, dertig stages besloeg en je naar tientallen verschillende plekken bracht? Vuurwerk? Feest? Nog een stage? Of misschien door de schrijver van het boek wat het idee voor het project gaf, te vragen of hij een telefoongesprek ziet zitten.
En dat ‘ie dan ook nog ‘ja’ zegt.
Oke, technisch gezien zei hij ‘we will talk’, same thing.
Ik presenteer u met trots: de laatste ‘stage’ van dit jaar. Een gesprek met Bill Burnett, Professor op Stanford University, productontwerper, coauteur van het boek Designing your Life en onderdeel van de spannendste Skype-call van mijn leven. Spannend, maar oh zo leerzaam.
Want: kiezen is moeilijk. Het kiezen van een baan, een studie of simpelweg welke kant je uitgaat. Maar de lessen die ik van meneer Burnett heb geleerd, maken de volgende keus misschien net dat beetje makkelijker. Ik deel er hier drie met je:
Één, volg niet ‘gewoon’ je passie
Een mythe over ontwerpers is, volgens Burnett, dat ze mensen vragen wat ze willen, en het daarna maken. Spoiler: dat is niet waar. Wanneer je mensen vraagt wat ze willen, hebben ze geen idee. Het is hetzelfde in het kiezen van een baan of een studie. Iemand zou moeten kiezen wat ‘goed voelt’ of iets wat bij je ‘passie’ past. Maar, slechts 20% van de mensen heeft zo’n duidelijke ‘passie’. Hoe is dit goed advies, als het 80% van de groep buiten de boot doet vallen? Het idee van je passie volgen, zorgt er meestal enkel voor dat mensen zich slecht gaan voelen over het niet hebben van zo’n passie.
Daarnaast schatten onderzoekers dat de studenten van vandaag in hun werkend leven drie tot vijf compleet verschillende banen zullen hebben, die allemaal een ander set aan vaardigheden benutten. Er is dus niet echt een reden voor het volgen van een enkele passie. Bijna niemand blijft bij de baan waar ‘ie begon.
De derde aanname die Burnett ontkracht is dat wanneer iemand eindelijk – na veel drama van het ‘zichzelf gevonden hebben’ – zijn passie gevonden heeft, de wereld zich er wel omheen zou vormen. Er is alleen geen enkele reden om te denken dat er een connectie bestaat tussen wat jij wil doen, en wat de wereld wil dat je doet. In sommige gevallen is dat zo, maar vaker niet.
In het kort: het vinden van een passie is geweldig. En je kan je werk, studie of interesses gebruiken in de zoektocht ernaar. Maar andersom, het gebruiken van je passie in de zoektocht naar passend werk of een studie, zal je sneller laten vastlopen dan vooruit helpen. In plaats daarvan kun je beter kijken naar de andere lessen die ik van Burnett heb geleerd.
Twee, verwar ‘vaardigheid’ niet met ‘nieuwigheid’
Het is een fout die ik te vaak maak: het onderwerp geweldig vinden, maar al het werk wat ervan komt niet. En daarin ben ik niet de enige. Bijna alle onderwerpen zijn op het eerste gezicht leuk. Nieuwe werelden met nieuwe informatie en eindeloze mogelijkheden. Waarin nieuw van essentieel belang is. Wanner dit woord weggelaten wordt, kunnen de lessen duf worden, het curriculum saai en de uren lang. De vraag is: is dat omdat het onderwerp niet leuk is, of omdat de nieuwigheid mist?
Sommige vakken, zoals Burnett zegt, moet je onder de knie hebben voor je er iets nuttigs mee kunt. Neem natuurkunde. Wat is het nut van de formules kennen, als je niet weet waar ze voor staan? Bovendien zou Einstein nooit tot al die formules gekomen zijn, als hij stopte met leren toen de nieuwigheid er af was. Het toont: een beetje doorzettingsvermogen kan heel wat teweeg brengen.
In het kort: zowel nieuwigheid als vaardigheid hebben hun positieve kanten. Maar waar nieuwigheid leuk is op de korte termijn, en relatief nutteloos op de lange, is vaardigheid precies het tegenovergestelde. Het vergt wat toewijding, maar betaalt zichzelf ten volle uit.
Drie, bij twijfel: tijdreizen
Mijn favoriete les, en niet alleen omdat ik een Doctor Who-fan ben. Al helpt dat wel. Burnett noemde het in relatie tot moeilijke keuzes maken. Mocht je meer introvert zijn van aard, dan helpt een afgelegen hutje waar je de hele dag kunt denken al flink. Maar, als alleen zijn met je gedachten minder goed werkt dan ze delen met anderen, dan is er een plan B.
En dat plan B draait om tijdreizen. Beste plan B ooit.
Geen grote verrassing dat het citaat waar dit plan van afgeleid is, van Science-Fiction schrijver William Gibson komt: “the future is already here – it’s just unevenly distributed.” De toekomst is er al, gewoon ongelijk verdeeld. Wat in dit geval betekent dat wat je ook van plan bent te doen, er al iemand is die dat doet. Zij hebben het grootste deel van hun werkende leven gewerkt aan jouw plan. Vind tien van hen. Luister naar hun verhaal. Dat is tijdreizen, Burnett-style.
Daarna is het aan jou om uit te vogelen welk van de verhalen met jou resoneerde, je een goed gevoel gaf. Ik vergelijk het vaak met het vinden van een schitterend boek of het aaien van een puppy. Dit zijn de momenten die je bij zullen blijven, meer dan de ‘interessante vergaderingen’ of ‘inspirerende praatjes’.
In het kort: vind bij een moeilijke keuze mensen die het leven leven wat jij wilt leven. Ontdekt of het echt zo geweldig is. Welk van hun verhalen het meest met je resoneert, kan zo maar eens de juiste route zijn.
Aan het einde van het gesprek deelde meneer Burnett nog één waanzinnig herkenbare les met me. Aan het einde van de dag, na alle beslissingen die we genomen hebben, willen we kunnen terugkijken op een leven met betekenis. Dat het niet allemaal voor niets is geweest, dat we iets veranderd hebben.
Dat is een van de eisen die ik aan mijn toekomstige studie stelde. Nuttig voor de wereld. De mogelijkheid een bijdrage te kunnen leveren aan een verbetering daarvan. Dit heeft me, in combinatie met mijn project, naar Natuurkunde en Scheikunde geleid, waarvan ik geloof dat er heel veel gaafs mee gedaan kan worden. In september start ik, terugkijkend op dit jaar als een van mijn meest leerzame ervaringen ooit. En als ik er ook maar iets van geleerd heb, dan wel dat ik nooit klaar zal zijn met leren. Het was slechts het begin van een epic journey en nog meer gaafs wat komen gaat.